Karayolları Trafik Kanununda; alkollü içki, uyuşturucu veya keyif verici maddelerin etkisi altında araç sürme yasağı 48. maddede yer almaktadır. MADDE 48-Uyuşturucu veya keyif verici maddeleri almış olanlar ile alkollü içki almış olması nedeniyle güvenli sürme yeteneklerini kaybetmiş kişilerin karayolunda araç sürmeleri yasaktır. Uyuşturucu veya keyif verici maddelerin cinsleri ile alkollü içkilerin etki dereceleri ve kandaki miktarlarını tespit amacıyla, trafik zabıtasınca teknik cihazlar kullanılır. Tespit usulleri ve muayene şartları, Sağlık Bakanlığı’nın görüşüne uygun olarak hazırlanacak yönetmelikte düzenlenir.
HIZ
ALKOL, UYUŞTURUCU MADDELER, İLAÇLAR VE ARAÇ KULLANMA
ALKOL, UYUŞTURUCU MADDELER, İLAÇLAR VE ARAÇ KULLANMA
Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nun verilerine göre gerçekleşen ölümlü trafik kazalarının büyük bir bölümü alkollü araç kullanmaktan ötürü gerçekleşir. Reçetesiz ve reçeteli alınan bazı ilaçlar dahil, alkol ya da uyuşturucu etkisi altında araç kullanmak yasalara aykırıdır. Bu maddeler araç kullanma becerilerinizi önemli ölçüde etkilemekte ve kaza yapma riskinizi artırmaktadır. Bir sürücü olarak, yolda etrafınızda olanlara tepki verebilmek için dikkatli olmanız ve araç kullanmaya odaklaşabilmeniz gerekir. Alkol (ayrıca etil alkol olarak da bilinir) içerip içermediğini öğrenmek için ilaçların ve diğer ürünlerin üzerindeki etiketleri okuyunuz.
KANDA ALKOL YOĞUNLUĞU (promil) promil kanınızdaki alkol miktarının ölçülen değeridir. Bu, 100 mililitre kandaki alkolün gram olarak ölçülmesidir. Örneğin; .05 promil, her 100 mililitre kanda .05 gram ya da 50 miligram alkol bulunduğu anlamına gelmektedir.
ALKOLÜN ARAÇ KULLANMAYA ETKİLERİ
Alkol depresan bir madde olup, güvenli araç kullanma yeteneğinizi azaltmaktadır. Bu bağlamda alkol:
Belirli durumlara tepki verme, karar alma ya da hızlı reaksiyon gösterme becerilerinizi etkileyerek beynin işlevlerini yavaşlatır.
Ne kadar hızlı gittiğinizi ve çevrenizdeki diğer araçların hızları ile diğer araçlar, kişiler ve nesnelerle aranızdaki mesafeyi değerlendirme yeteneğinizi azaltır.
Kişiye gereksiz bir güven verir. Böylece, araç kullanış şeklinizin gerçekte olduğundan daha iyi olduğunu düşündüğünüzden daha fazla riski göze alabilirsiniz.
Birden fazla işi aynı anda yapmayı zorlaştırır; dikkatinizi direksiyona verirken, trafik ışıklarını kaçırabilir ya da yan yollardan çıkan araçları göremeyebilirsiniz.
Denge ve koordinasyon becerilerinizi etkiler.
Uykunuzu getirir.
Hangi sınıf ehliyetiniz olursa olsun, araç kullanmak için en güvenli promil düzeyi sıfırdır.
İÇKİLİ ARAÇ KULLANMAKTAN NASIL KAÇINABİLİRSİNİZ
Arabanızı evde bırakınız.
Önceden plan ve alternatif ulaşım düzenlemeleri yapınız.
Arkadaşlarınızla ortak bir taksi tutunuz.
Toplu taşım araçlarını kullanınız.
Gece bir arkadaşınızın evinde kalınız.
İçki içmemiş olan bir kişinin sizi eve bırakmasını sağlayınız.
Sizi alacak bir arkadaş ya da akrabanızla düzenleme yapınız.
ALINAN HER MİKTAR ALKOL RİSKİ ARTIRIR
Sürücünün kanındaki alkol düzeyi arttıkça kaza yapma riski artmaktadır.
.05 = iki katı risk
.08 = 7 katı risk
.15 = 25 katı risk
PROMİL DÜZEYİNİN YÜKSELMESİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER
Ne kadar içki içtiğinizi bilseniz bile, nefes testi yapılmadan PROMİL düzeyini hesaplayamazsınız. Bunun nedenleri aşağıda belirtilmektedir:
Bir içkinin alkol derecesi yüzde 2.5’dan (ör; hafif bira) yüzde 40’a (ör; votka, viski) kadar değişebilir.
Alkollü içeceklerin servisi, ne kadar tükettiğinizi bilmeyi zorlaştıracak şekilde çeşitli ölçülerde yapılmaktadır.
Aşağıdaki nedenlerden ötürü promil düzeyini tahmin etmek olanaksızdır:
Alkollü içki servisi yapılan bardak ya da şişelerin büyüklükleri değişiklik göstermektedir. Örneğin, şarap kadehleri 100’den 280 mililitreye kadar değişmekte, biralar ise, küçük, orta ya da büyük boy bardaklarla servis yapılmaktadır.
‘Üzerine ilave ederek doldurmak’ içtiğiniz içki miktarını bilmenizi olanaksız kılar.
Vücut yapısı ve kilo, vücudunuzun alkolü emme kapasitesini etkilemektedir. Aynı miktarda içki içen iki kişiden ufak yapılı olanın promil düzeyi iri yapılı olandan daha yüksek çıkacaktır.
Cinsiyet faktörü vücudun alkolü emme kapasitesini etkileyebilir. Boy ve kiloları aynı olan bir erkekle aynı miktarda içki içen bir kadının promil düzeyi daha yüksek çıkacaktır.
Genel sağlık durumu ve zindelik düzeyi vücudun alkolü emme kapasitesini etkileyebilir. Hasta veya yorgun ya da stresli olmanız durumunda promil düzeyi yüksek çıkabilir.
Diğer uyuşturucu ve ilaçların kullanımı da vücudun alkolü emme kapasitesini etkilemektedir.
İçki içmeyi düşünüyorsanız, araç kullanmayınız. Araç kullanmayı düşünüyorsanız, içki içmeyiniz.
İçki içtikten sonra kendinizi etkilenmemiş hissetseniz bile, araba kullanmadan önce içtiğiniz bir ya da iki ölçü içkinin tepki verme, değerlendirme ve araç kullanma yeteneklerinizi etkileyeceğini lütfen gözönünde bulundurunuz.
BAC DÜZEYİNİN SIFIRA DÜŞMESİ ZAMAN ALIR.
Bir gece önce çok fazla içki içtiğinizde, PROMİL düzeyinin sıfıra düşmesinin 18 saatten daha uzun bir süre alabileceğini unutmayınız. Birçok kişi içki içtikten sonra ertesi gün içkili araç kullandıkları için cezaya çarptırılmaktadır.Vücudunuzun alkolü atma işlemini hızlandıramazsınız. Sade kahve içmek, duş almak ya da fazla yemenin bir yararı olmayacaktır. Alkolün vücuttan atılmasını sağlayacak tek şey zamandır.
UYUŞTURUCU MADDE VE İLAÇLARI KARIŞTIRMAKTAN KAÇININIZ
İlaçları diğer uyuşturucu maddeler ve alkolle birlikte almak çok tehlikelidir.
REÇETELİ VE REÇETESİZ İLAÇLAR
Birçok reçeteli ve bazı reçetesiz ilaçlar araç sürme yeteneğinizi etkileyebilir. Bu ilaçlar, dikkatinizi toplama yeteneğinizi, ruhsal durumunuzu, koordinasyonunuzu ve tepki vermenizi etkileyebilir.
Uyarı etiketlerinde araç kullanılmaması gerektiğinin belirtildiği ilaçları aldığınızda araç kullanmayınız.
ARAÇ KULLANMA YETENEĞİNİ ETKİLEYEN İLAÇLAR
Bazı ağrı kesiciler.
Bazı tansiyon, bulantı, alerji, iltihap ve mantar enfeksiyonu ilaçları.
Sakinleştiriciler ve uyku ilaçları.
Bazı diyet ilaçları.
Bazı soğuk algınlığı ve grip ilaçları.
RİSKLERİ AZALTMA
Etiketleri ve ilaçla birlikte sağlanan bilgileri okuyunuz.
Araç kullanma becerilerinizi etkileyebilen ilaçları aldığınızda araç kullanmayınız.
Sizi nasıl etkileyebileceğini bilmediğinizden, hiçbir zaman başkalarının reçeteli ilaçlarını kullanmayınız.
İlaç kullandığınızda araç kullanıp kullanamayacağınızı doktor ya da eczacıya sorunuz.