YORGUNLUK: Yollarda meydana gelen trafik kazalarına bağlı ölüm olaylarının başlıca nedenleri aşırı hız, içkili araç kullanma, yorgunluk ve emniyet kemerinin takılmamasıdır. Bu nedenler içerisinde yer alan yorgunluk, Türkiye karayollarında meydana gelen kazaların yaklaşık yüzde 20’sini oluşturmaktadır. Yorgunluk, ne kadar deneyimli bir sürücü olursanız olun, herkesi etkilediğinden özellikle tehlikelidir.
ALKOL, UYUŞTURUCU MADDELER, İLAÇLAR VE ARAÇ KULLANMA
Sürücü yorgunluğu nedir? Yorgunluk ‘uyku hali’, ‘bitkinlik’ ya da ‘tükenmişlik’ duygularını tanımlamak amacıyla kullanılan bir terimdir. Bu, vücudunuzun, durmanız, dinlenmeniz ya da uyumanızın gerektiğini belirtme yöntemidir. Yorgunluktan kaçınmanın en iyi yöntemi yola çıkmadan önce yeterince uyumaktır. Yola çıktıktan sonra yorgunluk hissetmeniz durumunda, yorgunluktan kaçınmanın tek yolu durmak ve kendinizi yeniden enerjik hissedinceye kadar dinlenmektir.
YORGUNLUĞA İLİŞKİN GERÇEKLER
1. Gerçek Yorgunluk normal olarak uyumanız gereken saatlerle ilgilidir. Yorgunluktan kaynaklanan ölümcül bir kaza yapma riski, vücudun uykuya programlandığı saatler olan 22.00 ile 06.00 arasında dört kat daha fazladır. Geceleri ve bir düzeye kadar öğleden sonraları vücut ısınız ve tansiyonunuz düştüğünden, iş yapma becerileriniz önemli ölçüde zayıflamaktadır. Buna araç kullanma yeteneğiniz de dahildir. Günlük ritim (normal uyku düzeni) bu tür yorgunluğa neden olmaktadır ve bunu gidermek için hiçbir şey yapamazsınız. Bu nedenle, gece ya da sabah erken saatlerde araç kullanmanız durumunda, yorgunluk riski artacaktır.
2. Gerçek Ortalama bir kişi normal işlevlerini yerine getirebilmek için günde sekiz saat uykuya gereksinim duymaktadır. Bu ihtiyaç ergenlik çağındaki gençler için daha da fazladır. Gece uyuduğunuz saat sayısını azalttığınızda bu saatler ‘uyku borcu’ olarak birikmektedir. Bu durumu gidermenin tek yolu uyumaktır.
3. Gerçek Yorgunluğa uyanık olduğunuz sürenin uzunluğu yol açmaktadır. 17 saat uykusuzluğun ardından, yorgunluk riski önemli ölçüde artmaktadır.
4. Gerçek Uyanır uyanmaz halen uyku mahmurluğu olduğunda, yorgunluk hissetme riski çok daha fazladır. Bu durum ‘uyku sersemliği’ olarak adlandırılır ve genellikle 15 ile 30 dakika sürer. Araç kullanmadan önce üzerinizdeki uyku sersemliğini atıncaya kadar bekleyiniz. Tüm bu faktörler yorgunluğunuzu artıracaktır.
5. Gerçek Sürücü yorgunluğu araç kullandığınız süreye bağlı olarak artmaktadır. Yorgunluğu
azaltmak için, her iki saatte bir 15 dakika mola vermeyi amaçlamanız gerekir. Ancak, yorgunluğu gidermenin tek yolunun iyi bir gece uykusu uyumak olduğunu unutmayınız.
ARAÇ KULLANIRKEN YORGUNLUK BELİRTİLERİ
Yorgunluk dikkatinizi toplama ve değerlendirme yeteneğinizi ciddi ölçüde zayıflatır; tepki verme sürenizi yavaşlatır. Aslında, yorgunluğun bazı etkileri, alkolün araç kullanma üzerindeki etkileri kadar tehlikelidir. Araç kullanırken yorgunluğun aşağıdaki erken uyarı belirtilerine dikkat ediniz:
Esneme. | Yavaş tepki verme. | |
Dikkat toplama güçlüğü. | Can sıkıntısı. | |
Gözlerde yorgunluk ya da ağrı. | Sinirlilik hali. | |
Huzursuzluk. | Trafik işaret levhalarını kaçırma. | |
Uykulu olma. | Gidilen şeritte kalmada güçlük. | |
Direksiyonu düzeltmek için daha az ve büyük manevralar yapmak. |
Kendinizi yorgun hissetmeniz ve bu belirtileri fark etmeniz durumunda, DURMANIN. YENİDEN CANLANMANIN. YAŞAMDA KALMANIN zamanıdır. Bu bağlamda her iki saatte bir mola vermenin yararı olacaktır.
YORGUNLUKTAN KAÇINMAYLA İLGİLİ YARARLI BİLGİLER
Yola çıkmadan önce bol bol uyuyunuz.
Günün sonunda uzun yolculuklara çıkmaktan kaçınınız.
Saat 22.00 ile 06.00 arasında ya da normalde uykuda olduğunuz saatlerde araç kullanmaktan kaçınınız.
Eğer mümkünse aracı sırayla kullanınız.
Her iki saatte bir 15 dakika mola vermeyi hedefleyiniz.
Yorgunluğun uyarıcı belirtilerini fark ettiğinizde arabayı kenara çekip dinleniniz.
Yağlı yiyecekler yerine hafif yiyecekler yiyiniz.
Çok fazla kahve ya da şekerli meşrubatlardan uzak durunuz.
Su kaybı yorgunluğa yol açabileceğinden bol bol su içiniz.
Her durumda alkolden uzak durunuz.
Yorgunluk hissetmeden önce durunuz.
Mikro uyku kısa süreli ve istem dışı bilinç kaybı olarak tanımlanabilir. Bu durum başın aniden düşmesi ya da gözlerin birkaç saniyeden daha uzun süre kapanması ile belirginlik kazanır. Mikro uyku araç kullanma gibi tekdüze işler yaparken meydana gelir ve birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar değişen bir süre devam edebilir.
Saatte 100 kilometre hızla giden bir araç, sürücüsünün dört saniyelik bir mikro uykuya dalması halinde tamamen sürücünün kontrolü dışında saatte 110 kilometre hızla gidecektir.
SÜRÜCÜLER İÇİN DİNLENME YERLERİ
Bu yerler uzun yolculuklar sırasında mola verilen, ücretsiz kahve ya da çay ile hafif yiyeceklerin sağlandığı dinlenme alanlarıdır.
Dinlenme alanları güvenli bir şekilde park etmenize ve arabanızdan inerek, yeniden eski enerjinize kavuşmanıza olanak sağlayan yerlerdir. Bu alanlar yılın her günü, günün 24 saati hizmete açık olup, trafik levhalarında açık bir şekilde belirtilmektedir. Servis merkezleri, benzin istasyonları, parklar ve kasabalar mola verebileceğiniz diğer yerlerdir.
Yoğun bir hafta sonunun ardından uyku ihtiyacınızın olması halinde, yorgunluk riski artmaktadır.