Sürüş esnasında tüm sürücüler ve diğer yol kullanıcıları için aracın doğru konumlandırılması hayati önem arz etmektedir. Araç konumlandırma, gereklilik durumunda şerit değiştirme, yol verme, yolun genişlik ya da darlık pozisyonuna göre içe ya da dışa açılma, manevra yapılacak yöne yaklaşma, hızı azaltma, hızlanma, takip mesafesini koruma, gerekirse durma vb. gibi sürüş eylemlerinden oluşmaktadır. Sürüş eğitmenleri, kursiyerlere yol pozisyonuna göre araç konumlandırmayı anlatırken, konumlandırma eyleminin önemini, genellikle yaklaşılan ya da birleşmekte olan bir kavşakta vurgulamaktadırlar. Ancak araç konumlandırma, yalnızca kavşaklarda değil, trafik akışı içerisinde, hareketli, hareketsiz bütün canlı ve nesneler tehlike olarak algılanarak, riskler değerlendirililerek yapılmalıdır.
Yol pozisyonuna göre araç konumlandırmada, bir sürücü için altın kural her zaman karşılaşılabilecek tehlikelere karşı aracın mümkün olan en güvenli konuma yerleştirilmesi bu eylemlerin güvenli ve bilinçli bir şekilde yapılmasıdır.
Araç konumlandırma ve diğer sürüş eylemleri için gereken, A-S–M(P-H-B) rutini, güvenli sürüşün vazgeçilmez bir olgusudur.
A-Aynaya bakmak S-Sinyal vermek M-Manevra yapmak
Aynalar kontrol edilmeden, sinyal verilmeden (eylem belirtilmeden), manevra yapılmaz!
Manevra yapmak (P-Pozisyon, H-Hız, B-Bakmak) eylemlerinden oluşmaktadır.
Yol pozisyonuna göre araç konumlandırılmadan, hız ayarlanmadan, manevra yapılacak yön gözlerle taranmadan, manevra yapılmaz!
Aynaları kontrol et, Sinyalini ver, pozisyonunu al, hızını ayarla, bakış yap gözlerle tara, güvenli bir şekilde manevra yap.
Diğer tehlikelerin bulunmadığı tenha bir yol üzerinde, bankete, refüje ya da ada olarak belirlenmiş alanlara bir metre kadar uzaklıkta normal sürüş pozisyonumuzu alırız. trafik akışı içerisinde tenha olmayan yollarda da bulunarak başka tehlikeler ile karşı karşıya kaldığımızda onlarla güvenli bir şekilde başa çıkabilmek için sürüş pozisyonumuzu değiştirmek durumunda kalırız. Riskleri algılar ve bu risklere göre araca konum belirleriz.
Başa çıkmamız gereken tehlikelerin çoğu aracımızın kaldırıma en yakın olan bölümünde (sağ tarafta) meydana gelecektir. Örnek olarak, yayalar, bisikletliler, araçların bir araya geldiği kavşaklar, park etmiş araçlar, oynayan çocuklar, park etmiş dağıtım araçları vs.vs.
Açıkcası karşılaştığımız bu tür durumlarda tehlike anında olası en güvenilir yönü almalıyız. Ve bu da, aracımız için yoldaki en doğru pozisyonu seçmemiz anlamına gelmektedir. Hiçbir şey için güvenliğimizi kurban edemeyiz.
Yol pozisyonuna göre araç konumlandırma, aynaların etkili bir şekilde kullanılması ve konum değişikliği öncesindeki hızımız ile yakından ilgilidir.
Amaçladığımız şey aracımızın etrafında bir güvenlik balonu oluşturmaktır. Park etmiş arabalar gibi atlatmak durumunda olduğumuz herhangi bir tehlike için en az bir açık kapı alanı bırakmaya çalışmalıyız. Bisikletliler ve çocuklar geçerken aracın dikkatli konumlandırması ile daha güvenli bir alan oluşturulmalıdır. Tehlikeyi değerlendirmeli, neler yapılabileceğini kestirmeli ve herhangi bir olaya güvenli bir şekilde müdahale edebilmek için kendinize manevra alanı tanımalısınız.
Tehlike anında yeteri kadar bir açıklık vermek imkânsız gibi gözüküyorsa yine de kendimize reaksiyon gösterecek kadar zaman vermeliyiz. Bunu bazen sadece hızımızı azaltarak yapabiliriz. Kaldırım kenarında (sağ taraf) park etmiş bir sıra arabayı geçmek buna iyi bir örnektir. Diğer yönden yaklaşan başka araçlar varsa, istediğiniz açıklığı bırakmak mümkün görünmeyebilir. Bu durumda istediğiniz hızda körü körüne devam mı etmelisiniz? Yoksa hızınızı biraz azaltarak görünmeyen tehlikelere karşı nasıl tepki vereceğinizi düşünmek için kendinize biraz zaman mı tanımalısınız? Sıra ile park etmiş arabaların arasından koşarak bir çocuk çıkmayacağından nasıl emin olabilirsiniz?
Sürücülerin çoğu solama niyetinde olduğumuz ya da sadece geriden takip ettiğimiz bir araç olduğunda doğru konumlandırmanın önemini anlamada güçlük çekmektedir. Takip mesafesi oldukça önemlidir çünkü konumlandırmamız önümüzdeki aracın geçmişi, yol hakkında sahip olduğumuz görüş ve aynı zamanda karşılaşabileceğimiz diğer tehlikeleri belirler. Bu özellikle ağır bir vasıta ya da büyük bir kamyonu takip ettiğimiz zamanlarda oldukça geçerlidir.
Bir örnek olarak, araç kullanırken ağır bir vasıta gördüğünüzde arkasındaki aracın sürücüsünün yol pozisyonunu aracını nasıl konumlandırdığını yakından gözlemleyin. Sollama eylemini gerçekleştirmeden önce en iyi görüşü yakalamak için öndeki ağır vasıtanın arkasına kadar girmiş ve karşıdan gelen araçların şeridini azda olsa sola doğru ihlal etmiştir. Sürücü önündeki tehlikelere karşın yol görüşünü etkili şekilde azaltmıştır, önünde kaldırım kenarına doğru kıvrılan virajlı yol hakkında hiçbir fikri yoktur ve ağır vasıta araçlarının uyarı olmaksızın fren yapmak durumunda oldukları gerçeğini göz önünde bulunduramaz. Yollardaki ölüm sebeplerinin en yaygın olanıdır.
Sollama yaparken konumlandırma ve aslında genel olarak konumlandırma çok karmaşık bir konudur. Sürüş eğitimlerinde, Temel sürüş becerileri merkezi eğitmenleri, doğru konumlandırma konusuna çok önem vermektedir.
Sonuç olarak yollarda, güvenli ve etkin bir şekilde tehlikeler ile başa çıkmak için aracınızı doğru konumlandırın. Şunu kesinlikle unutmayın! Yol pozisyonuna göre araç konumlandırma A-S-M(PHB) rutininin bir parçasıdır.